Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Türkiye’nin mesken sahipliğinde Temmuz ayında imzalanan Tahıl Koridoru Mutabakatı’na Rusya’nın dönmesini memnuniyetle karşıladığını bildirdi.
Guterres, sözcüsü Stephane Dujarric aracılığı ile yaptığı açıklamada, Rusya’nın Karadeniz Tahıl Teşebbüsü’ne dönmesi ile Ukrayna’dan tahıl, besin ve gübre ihracatının kolaylaştığını belirtti.
BM Genel Sekreteri Guterres, Rusya’nın muahedeye dönmesini sağlamak için gösterdiği diplomatik gayretler nedeniyle de Türkiye’ye ve BM Karadeniz Tahıl Teşebbüsü Koordinatörü Amir Abdulla’ya teşekkür etti.
Karadeniz Tahıl Teşebbüsü’nün müddetinin uzatılması ve tam olarak uygulanması için tüm aktörlerle birlikte uğraşlarını sürdüreceğini vurgulayan Guterres, Rus besin unsurları ile gübresinin ihracatı için pürüzlerin de kaldırılması gerektiğini tabir etti.
Ukrayna’dan Türkiye’ye teşekkür
Ukrayna hükümeti de Türkiye’ye ve BM’ye teşekkür etti. Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ile BM Genel Sekreteri Guterres’in gayretlerine vurgu yaptı. Reuters’a konuşan Ukrayna hükümetinden bir yetkili de Moskova’nın muahedeye dönme kararında Türkiye’nin baskısının tesirli olduğunu söz etti.
Rusya’nın Cumartesi günü tahıl mutabakatından çekildiğini açıklamasının akabinde Türkiye, Rusya’nın muahedeye geri dönmesi için diplomatik teşebbüslerde bulunmuş, Cumhurbaşkanı Erdoğan da dün mevzuya ait olarak Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile telefon görüşmesi gerçekleştirmişti.
Rusya, Ukrayna’nın tahıl ihracatı için oluşturulmuş olan inançlı koridoru istismar ederek, bunu Rusya’nın Karadeniz filosuna İHA (insansız hava aracı) saldırısı için kullandığını sav etmiş ve mutabakattan çekildiğini açıklamıştı. Ukrayna ise bu suçlamayı reddederek Rusya’nın muahededen çekilmek için “bahane uydurduğu” suçlamasında bulunmuştu.
Putin: Muahededen çekilme hakkı saklı
Rusya’nın muahedeye döndüğünü açıklamasına karşın Devlet Lideri Putin, mutabakattan tekrar çekilme hakkının gizli olduğunu açıkladı. Putin, Rusya Güvenlik Kurulu ile yaptığı toplantıda, “Rusya, verilen garantilerin Ukrayna tarafından ihlal edilmesi halinde mutabakattan çekilme hakkını gizli tutuyor” dedi.
Rusya’nın mutabakata döndüğünü açıklamasının öncesinde Ukrayna’nın Karadeniz’de besin unsurlarının ihracatı için oluşturulan insani koridorun askeri hedeflerle kullanılmayacağı istikametinde güvenlik garantisi verdiği belirtilmişti.
Rusya Devlet Lideri Putin konuşmasında, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın arabulucu rolüne ve “Ukrayna ile yaşanan çatışmada Türkiye’nin tarafsızlığına” vurgu yaptı. Tahıl muahedesinin dünyada güvenliğini sağlamak için imzalandığını belirten Putin, Erdoğan’ın fakir ülkeler için uğraş gösterdiğini söyledi. Putin, gelecekte muahededen çekilmeleri halinde bile Ukrayna’dan Türkiye’ye tahıl sevkiyatına “müdahale etmeyeceğini” kaydetti.
Türkiye ve BM’nin teşebbüsü ile Rusya ve Ukrayna ortasında Temmuz ayında İstanbul’da imzalanan mutabakat sayesinde şu ana dek, 9,7 milyon ton tahıl ve besin unsurunun Ukrayna limanlarından dünya pazarlarına ulaştırılması sağlandı.
Reuters,dpa,epd / JD,ET