Avrupa Hudut ve Kıyı Güvenliği Ajansının (Frontex) Yunanistan’ın Ege’de sığınmacılara yönelik yasa dışı geri itme uygulamalarını görmezden gelerek faal yardım sağladığı suçlamaları AB’nin kapalı raporunda teyit edildi.
AB Kurulu’na bağlı Avrupa Dolandırıcılıkla Uğraş Ofisi’nin (OLAF) zımnî ibareli raporu, Frontex’in, Yunan kıyı güvenliğinin geri itme uygulamalarını şuurlu olarak görmezden geldiğini, hatta 2020 Ağustos ayındaki bir olayda 30 sığınmacının Türk karasularına hakikat itilmesini sinemaya alan Frontex’e ilişkin uçağın, müdahale etmek yerine “tanık” pozisyonuna düşmemek için Ege’de bulunduğu bölgeden çekildiğini gösteriyor.
Alman Spiegel mecmuası ve Fransız Le Monde gazetesinin ulaştığı 129 sayfalık raporda, sığınmacıların sistematik olarak şişme botlar ve can kurtarma salları ile açık denize bırakıldıkları, Frontex’in Yunanistan’ın insan hakları ihlallerinden hayli erken periyotta haberdar olmasına karşın bu hadiseleri örtbas ettiği kaydediliyor. En az altı hadisede rol alan Yunan kıyı güvenlik teknelerinin finansmanında AB kaynaklarının da kullanıldığı, hasebiyle Avrupalı vergi mükelleflerinin parasının yasa dışı uygulamalara alet edildiği belirtildi.
Yunanistan: Sonlarımızı korumak hakkımız
Spiegel, OLAF’ın raporunun, Frontex Lideri Fabrice Leggeri’nin Nisan ayındaki istifasında rol oynadığını bildirdi. Daha evvel de çeşitli medya kuruluşları ve insan hakları örgütleriYunanistan’ın Ege’deki insan hakları ihlallerine dair çeşitli haber ve raporlar yayımlamış, lakin Yunanistan tezleri reddetmişti.
Yunanistan Göç Bakanı Nikos Mitarakis, raporla ilgili kendisine yöneltilen soru üzerine raporun yalnızca özetini okuduğunu söyledi ve “Özette Yunanistan’a dair direkt bir suçlama yer almıyor. Hudutlarımızı müdafaa hakkına sahibiz. AB’nin de dış hudutlarını muhafaza hakkı var” savında bulundu.
Sığınmacıların genelde motorsuz araçlarla müdafaasız halde denizde yakalanarak Türkiye’ye gerçek “itilmesi” ya da bâtın hudut dışılar halinde gerçekleşen “geri itme” uygulamaları, sığınmacıların iltica müracaatında bulunma hakkını gasp ettiği için memleketler arası hukuka ters.
AB yeni müşahede düzeneği kuruyor
AB Komitesi, bâtın raporun kamuoyuna yansımasının akabinde yaptığı açıklamada, Frontex’deki idari bahislerle ilgili bir dizi tedbirin alınmış olduğunu belirtti. Komite sözcüsü Anitta Hipper, Yunan resmi makamlarıyla çalışmalarda alanda da ilerleme kaydettiklerini belirterek Yunanistan’a varan sığınmacılar için güçlü bir müşahede sistemi kurulmasına yönelik yeni yasal düzenlemeye işaret etti. Hipper, gelecekte bu tıp uygulamaların önüne geçmek hedefiyle 31 insan hakları gözlemcisinin görevlendirdiğini bildirdi.
AB’nin doğuya genişlediği 2004 yılında kurulan Frontex’in kaynakları, Avrupa’ya sığınmacı akınının yaşandığı 2015 yılında büyük ölçüde artırılmıştı. 2027’ye kadar işçi sayısının 10 bine çıkarılması planlanıyor.
Baerbock: Her sonun bir kapısı olmak zorunda
Rapor, Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock’un Yunanistan ziyaretine denk geldi. Bahsin eksiksiz ve kararlı bir halde aydınlatılmasını talep eden Baerbock, “AB, insan haklarına sonlarda da riayet edilmesini garantilemek zorundadır” dedi.
Geri itme uygulamalarının AB hukukuyla bağdaştırılamayacağını vurgulayan Baerbock, “AB dış sonlarını korumak zorunda olsa da her hududun bir kapısı bulunmak zorundadır ve Avrupa bedelleri dış hudutlarımızda da geçerli olmalıdır. Görmezden gelirsek kıymetlerimiz de Akdeniz sularına gömülür” diye konuştu.
AFP/BK,EC