Ukrayna, Rusya’yı Temmuz ayında imzalanan tahıl muahedesi çerçevesinde İstanbul’da kurulan Karadeniz Tahıl Teşebbüsü Ortak Uyum Merkezinde (JCC) işleyişi yavaşlatmakla suçladı.
Ukrayna Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Uyum Merkezindeki Rus müfettişlerin gemilerin teftiş süreçlerini bariz biçimde uzattıkları ve bunun sonucu olarak 165’ten fazla yük gemisinin İstanbul Boğazı yakınında kuyruk oluşturduğu belirtildi. Açıklamada, Ukrayna limanlarına yük taşımak üzere İstanbul Boğazından geçiş için bekleyen gemi sayısının her geçen gün arttığı kaydedilerek gecikmelerin “siyasi kaynaklı” olduğu suçlamasında bulunuldu.
Konuyla ilgili Birleşmiş Milletler’den (BM) de açıklama geldi. Karadeniz Tahıl Teşebbüsü Ortak Uyum Merkezi sözcüsü İsmini Palla, İstanbul civarında 150 kadar geminin beklemede olduğunu belirterek yığılmanın önüne geçmek için “acil” adım atılması gerektiğini kaydetti. Gecikmelerin tedarik zinciri ve liman faaliyetlerinde aksamalara yol açma potansiyeline sahip olduğunu vurgulayan Palla, JCC’de teftiş takımlarının sayısının beşe yükseltildiğini de kaydetti.
Karadeniz Tahıl Teşebbüsünün Koordinatörlüğünü yürüten BM yetkilisi Amir Abdulla da daha evvel yaptığı açıklamada sevkiyattaki gecikmelere işaret ederek Rusya ve başka taraflardan abartılı teftişlerden kaçınmalarını istemişti.
Ukrayna 8,5 ton tahıl ve besin unsuru ihraç etti
22 Temmuz’da Türkiye ve BM’nin arabuluculuğunda İstanbul’da düzenlenen bir merasimle imzalanan tahıl koridoru muahedesi, üç Ukrayna limanından tahıl eserlerinin Karadeniz üzerinden dünya pazarlarına ulaştırılmasını tekrar mümkün hale getirmişti. JCC bilgilerine nazaran Ukrayna şimdiye kadar mutabakat çerçevesinde 379 seferle 8,5 milyon ton tahıl ve besin unsuru ihraç etti. Mutabakatla İstanbul’da kurulan Ortak Uyum Merkezinde BM, Türkiye, Rusya ve Ukrayna’dan yetkililer bulunuyor ve gemiler geçişlerde denetleniyor.
Rusya ile ayrıyeten Rus tahıl ve gübresinin ihracatı önündeki manilerin kaldırılması istikametinde farklı bir mutabakat imzalanmıştı. Lakin Rusya her fırsatta mutabakatın kendisi lehine işlemediği şikayetinde bulunarak Batı’yı Rus ihracatı önüne pürüzler çıkarmakla suçluyor. Batılı ülkeler Rus tarım eserlerine yaptırım uygulamamalarına karşın milletlerarası sigorta ve nakliyat şirketleri Rusya’ya yönelik geniş kapsamlı öbür yaptırımlar nedeniyle bu alanda çalışmaktan kaçınıyor.
İlk etapta 120 günlüğüne imzalanan tahıl mutabakatının müddeti 19 Kasım’da doluyor. Mutabakatın uzatılıp uzatılmayacağı ise yürütülen müzakereler sonucunda belirli olacak.
Rusya’dan “tahıl nereye gidiyor” çıkışı
Tahıl mutabakatının yazgısının tartışıldığı sırada Rusya’dan da dikkat cazibeli bir açıklama geldi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, BM’den Ukrayna tahılının “varış noktası ve son alıcılarının kim olduğuna dair” bilgi talep etti. Tahıl mutabakatında gerekli olabilecek “düzeltmelerin” bu bilgilere bağlı olacağını vurgulayan Lavrov, “Bu yalnızca merak değil. Tahıl muahedesinin uygulanışında atılacak adımların düzeltilmesi ya da tekrar yönlendirilmesi buna bağlı olacak” dedi.
Rusya Dışişleri Bakanı, ellerindeki datalara nazaran kelam konusu tahılın yalnızca yüzde 5 ila yüzde 7’sinin fakir ülkelere ulaştığını, Ukrayna tahıl ihracatının yaklaşık yüzde 50’sinin Avrupa Birliği ülkelerine sevk edildiğini kaydetti.
rtr,AFP/BK,BÖ