Çevre Şehircilik ve İklim Değilikliği Bakanlığı’nın Tabiat Varlıklarını Muhafaza Genel Müdürlüğü tarafından İzmir’in Özel Etraf Muhafaza Bölgesi (ÖÇKB) ilan edilen Karaburun yarımadasında, insan ve tabiat istikrarının sürdürülebilir olması, tabiat, kültürel, tarihi estetik bedellerinin korunması ismine Biyoçeşitlilik Araştırma Projesi’nde çalışmalar son hız devam ediyor.
Ülkemizde kara, kıyı ve deniz müdafaa alanları bakımından, kapsadıkları coğrafya nedeniyle epeyce kıymetli bir yeri olan “Özel Etraf Muhafaza Bölgeleri”nde, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı çalışmalarına ağır bir halde, özveriyle ve titizlikle devam ediyor.
Hedef insan ve tabiat sürdürülebiliriği
Bu bölgede Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın denetiminde 2020 yılının Eylül ayından beri devam eden bir proje gerçekleştiriliyor. Yürütülen proje, Karaburun yarımadasındaki kıyı alanlarda insan ve tabiat istikrarının sürdürülebilir olması; bu bölgelerdeki doğal, kültürel, tarihi, eğitsel ve estetik pahaların gelecek kuşaklara aktarılması ve tanıtılması açısından büyük kıymet taşıyor. Bu kapsamda bahse bahis alanda “biyoçeşitlilik” araştırmaları yapılıyor.
Çalışmaların kapsadığı bölgeler
Mordoğan mevkiinde bulunan Küçük-Büyük Ayıbalığı Koyu’ndaki mağaralar, Karaburun merkezinde yer alan Büyük-Küçük Ada, Kalecik Mevkii, Bozköy Barajı, Badembükü, Tuzla Koyu ve İris Gölü, proje kapsamında incelenen ve çalışmalar yapılan bölgelerden sadece birkaçı.
Karaburun yarımadası bilhassa yarasalar, küçükbaş hayvanlar, yaban domuzu, sürüngenler vekuş çeşitleri için hayat alanı sunuyor.
Kum zambağına özel ilgi
Bu yerlerden Badembükü’nde bulunan ve çok özel bir bitki tipi olan Kum zambağı, tabiatta sadece deniz kıyısı kumsallarında kendini gösteren bir tiptir. Kuşağı tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan bu bitki tipi için en büyük tehdit yapılaşmadır. Kum Zambağı, kozmetik eser imalinde kullanılırken, yurtdışına çıkarılması yasaklanmıştır.
Yarımadada korunması gerekli sulak alanlardan biri olan İris Gölü ise Kuzey ve Güney Ege göç bölgesi içerisindeki balıkçılar ve leylekler için değerlidir. Anadolu-Balkan pürtüklü semenderi için de bir ömür alanıdır.
Nesli tükenmekte olan çeşitlere ortam sunuyor
Bitkisel manada özel tiplerin olduğu Karaburun ÖÇKB, bir yandan jenerasyonu tükenmekte olan çeşitler için hayat ortamı sunarken başka yandan korunmasına da imkan tanıyor.
Önemli kuş alanı olarak tanımlanan Karaburun yarımadasında 258 adet kuş çeşidi belirlenmiş, bunlardan 17 tanesi ÖÇKB için yeni kayıt niteliği taşırken 14 tanesi de Karaburun’a özel olarak kayda geçilmiştir.
6 balık taksonu yeni kayıtlara geçti
Karaburun-Ildır körfezi ÖÇKB iç suları için 6 adet balık taksonu yeni kayıt olarak tespit edilmiştir.
Yine Omurgasız hayvanlar kategorisinde 46 taksonun 34’ü ÖÇKB için yeni kayıt olarak saptanmıştır. İncelemelerde bu omurgasız hayvan cinslerinden 3’ünün endemik tıp olduğu not edilmiştir.
18 farklı habitata sahip
Bölgede 18 adet farklı habitat tipi tespit edilmiştir. Proje alanında gerçekleştirilen arazi çalışmalarından elde edilen datalara nazaran alanda; 2 adet tohumsuz bitki, 489 adet tohumlu bitki keşfedilmiştir. Bu bitkilerden 80 tanesi, Karaburun-Ildır Körfezi ÖÇKB için yeni kayıt niteliği taşımaktadır.
Arazi çalışmalarında 21 adet göğüslü tipine rastlanmış, bu çeşitlerden 3 tanesi uzun kulaklı yarasa olmakla birlikte ÖÇKB için yeni kayıttır. Çalışmalarda 20 adet sürüngen kayıt altına alınmıştır.
21 aylık çalışmada 1106 flora
Uzman takımlarca bu güne kadar 21 aydır yerde yürütülen ağır çalışmalar sonucunda teşhisi tamamlanarak kayıt altına alınan toplam 1106 adet flora ve fauna taksonu mevcuttur. Bunlardan 142’si, ÖÇKB için yeni kayıt niteliği taşıyan taksonlardır.
Proje yılsonunda tamamlanarak mevcut durum ortaya çıkarılacak
Tüm çalışmalar, milletlerarası mutabakatlar ve mukaveleler çerçevesinde yapılmış olup projenin bu yılın sonunda tamamlanmış ve raporlanmış olması öngörülmektedir.
Rapordaki sonuçlara nazaran bölgede fizikî bir altyapı planlaması yapılacak, stratejik manada sürdürülebilir planlar tekrar gözden geçirilerek mevcut durum ortaya konacak.