İsrail’in Ankara Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Irit Lillian, Türkiye ile İsrail ortasındaki bağlantıların sağlam temeller üzerinde geliştirilmesinin değerli olduğunu belirterek, Hamas’ın İstanbul’daki ofisinin kapatılmasının kendileri için kıymetli olduğunun sır olmadığını lisana getirdi.
Türkiye ile İsrail geçmişte çeşitli krizlerle sarsılan münasebetlerinin olağanlaştırılması için karar almış ve bunun için çeşitli adımlar atmaya başlamıştı.
Ankara’da DW Türkçe’nin de ortalarında olduğu bir küme gazeteciye Türkiye ile İsrail ortasındaki olağanlaşma sürecine ait bilgi veren Lillian, iki ülke alakalarının geliştirilmesi konusunda optimist olduğunu ve sağlam temeller kurulmasının kıymetli olduğunu kaydetti.
İki ülke münasebetleri için farklı alanlarda büyük potansiyel bulunduğunu lakin ilerleyen süreçte birtakım sıkıntılı alanların da olabileceğini belirten İsrailli diplomat, bunlardan birinin Hamas’ın İstanbul’daki ofisi olduğunu kaydetti.
Türkiye’nin İsrail’in yanı sıra Amerika Birleşik Devletleri (ABD), İngiltere ve Avrupa Birliği tarafından “terörist örgüt” olarak tanınan Hamas’a verdiği takviye, ikili alakalarının gelişmesinin önündeki mümkün sıkıntılı alanlardan biri olarak görülüyor.
Lillian, bu bahsin kıymetli problemlerden biri olduğunu belirterek, “Hamas’ın İstanbul’daki ofisinin varlığı kıymetli bir konu. Hamas, milletlerarası topluluk tarafından terör örgütü olarak görülüyor ve bu örgütün İstanbul ofisinin kapatılmasını ve üyelerinin gönderilmesini istediğimiz bir sır değil” diye konuştu.
İki ülkenin uzlaştıkları ve uzlaşamadıkları hususlar olmasının doğal olduğunu söyleyen Lillian, “Bunlara karşın iki ülkenin de temel gayesinin bölgemizi daha inançlı ve barışçı kılmak olduğuna inanıyorum” diye konuştu.
Gerek Türkiye gerekse İsrail’de yaklaşan seçimlerden olağanlaşma sürecinin olumsuz etkilenme ihtimalinin sorulmasına karşılık ise İsrailli diplomat, “Umarım olmaz. Zira iki ülkede de hangi hükümetler iktidarda olursa olsun değerli olan karşılıklı çıkarlar, bu ferdî bir bahis değil” diye konuştu.
Büyükelçiler ataması ne vakit olacak?
İki ülke uzun bir vakit problemli bir halde ilerleyen alakalarını olağanlaştırma kararı almış ve bu çerçevede geçtiğimiz günlerde karşılıklı olarak büyükelçi atama kararı almıştı.
Lillian, İsrail’in Ankara’ya atayacağı büyükelçisi için ismin şimdi belirlenmediğini belirterek, bu sürecin İsrail’de teknik açıdan farklı bir biçimde ilerlediğini ve bu basamakta meslek mi yoksa siyasi bir atama mı yapılacağının şimdi net olmadığını belirtti. İsrailli diplomatın beklentisi birkaç hafta sonra İsrail’deki sürecin tamamlanabileceği tarafında.
Türkiye’nin atayacağı büyükelçinin ismi, meslek mi yoksa siyasi bir atama mı olacağı da şimdi aşikâr değil.
Lillian, Türkiye ile İsrail ortasında vakit zaman tansiyonlu devirler olsa da kesilmeyen bir ilgi olduğunu belirterek, “İstikrarsız bir bölgede sağlam temelli bir münasebet dilek ettiklerini” kaydetti. Lillian, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Önümüzdeki devirde ortamızda hiç sorun olmayacak diyemem. Lakin bağların devamı için kararlılıkla çalışmaya devam ediyoruz. Türkiye İsrail’i tanıyan birinci Müslüman devlet ve uzun yıllar bu trenin lokomotifiydi. Artık öbür Müslüman ülkelerle bağlarımızı geliştirirken bunların ortasında Türkiye’nin olmaması düşünülemez.”
İlişkilerin sağlam temelde ilerlemesi için diyalog kapısının açık olmasının çok değerli olduğunu belirten İsrailli diplomat, Türkiye’den Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal’ın muhatapları ile direkt bağlantıda olduğunu ve iki ülke ortasında beklenen uyuşmazlıkları önlemeye yönelik bir düzenek kurulduğunu belirtti.
İki ülke ilgilerinin geliştirilmesinde İsrail için değerli motivasyon bahislerinden birisinin İran olup olmadığının sorulması üzerine de Lillian, “İran’ın bölgeye tehdidinin” de bir motivasyon olduğunu fakat tek etmen olmadığını, en değerli motivasyon kaynağının tarihi bir geçmişi bulunan Türkiye-İsrail bağlarını tekrar rayına koymak olduğunu kaydetti.
“EastMed projesinden vazgeçmeyeceğiz”
İki ülkenin güç alanında ne çeşit iş birliklerine gidebileceklerinin sorulmasına karşılık Lillian, “Enerji deyince herkes doğal gazı konuşuyor fakat doğal gaz aslında geçmişte kaldı, gelecek yenilenebilir enerjide” cevabını verdi.
İsrail, Yunanistan, Mısır ve Güney Kıbrıs’ı kapsayan Doğu Akdeniz’deki EastMed doğalgaz boru çizgisi projesine “asla sırtlarını dönmeyeceklerini” belirten Lillian, ancak bunun öteki projelerin ileriki basamaklarda konuşulmayacağı manasına da gelmeyeceğini kaydetti.
ABD, İsrail doğal gazını yaklaşık bin 900 kilometrelik bir güzergah üzerinden Kıbrıs’ın güneyine, oradan Girit Adası’na ve Girit’ten Yunanistan ana karasına ulaştırması öngörülen EastMed projesine verdiği dayanağı Ocak ayında çekmişti.
Turizm alanında geçmiş yıllarda gözlenen düşüşe karşın şu anda çok sayıda İsrailli turistin Türkiye’ye gelmeye başladığını belirten Lillian, bir evvelki yıla nazaran İsrail’den Türkiye’ye gelen turist sayısının yüzde 300 arttığını, bu yıl şu ana kadar yaklaşık 400 bin kişinin Türkiye’ye geldiğini bildirdi.
Lillian, İsrail hava yollarının Türkiye’de tekrar operasyonel hale gelmesinin de iki ülke ortasındaki iktisat ve turizm ilgileri açısından değerli olduğunu belirterek, geçen yılki 8 milyar dolarlık ticaret hacminin 10 milyar dolara çıkartılmasını hedeflediklerini kaydetti.
Bu ortada Türkiye-İsrail karma ekonomik komitesi Eylül’de İsrail’de toplanacak. Komite son olarak 2009da bir ortaya gelmişti.