Birçok kişi ideolojik eğilimlerine nazaran kendi Abdülhamid’ini yaratırken, Zülfü Livaneli’nin kaleme aldığı Kaplanın Sırtında romanında, tartışmaların arkasındaki gerçek insan ortaya çıkarılmaya çalışılıyor.
Zülfü Livaneli, bu kere karşımıza Abdülhamid rejimini alışılmış klişelerden kurtaran ve her tarafıyla, özgürce gözlerimizin önüne seren Kaplanın Sırtında isimli sürükleyici romanıyla çıkıyor.
Önyargısız ve samimi bir yolculuk
Zülfü Livaneli geçmişin ve geleceğin, ihtilalin ve çöküşün, büyük hayallerin ve hayal kırıklıklarının birlikte yaşandığı yüklü ve sıkıntı bir devri anlatıyor; okuyucularını Osmanlı İmparatorluğu’nun son yıllarının zihin dünyasında samimi ve önyargısız bir seyahate davet ediyor.
Kaplanın Sırtında, Osmanlı mülkünü otuz üç yıl boyunca demir yumrukla yöneten sultanın hal edilmesi”nin akabinde II. Abdülhamid ve ailesinin yaşadıklarına odaklanıp; hala merak edilen istibdat devrini, siyasetin yanı sıra bir hükümdarın iç dünyasıyla da ele alıyor.
Sürgünde bir padişah
Selanik sürgünü günlerinde geçen Kaplanın Sırtında, İttihatçı Tabip Hüseyin Atıf Beyefendi ile II. Abdülhamid’in diyaloglarına da yer verirken, ezber bozan bir yaklaşımla tarihin en çetrefilli sayfalarına yeni notlar düşülüyor.
Otuz üç yıl süren saltanat
Otuz üç yıl süren bir saltanat, akabinde bir gece yarısı gelen Selanik sürgünü… Tahttan indirilişinin üzerinden bir asırdan uzun bir vakit geçmiş olan II. Abdülhamid’in ömrünün en farklı evresi Livaneli’nin çağdaş anlatısıyla gün yüzüne çıkıyor.
Devrik padişahın, ihtilalci fikirlerin filizlendiği Selanik kentindeki günleri hem bir vicdan muhasebesi hem de ağır bir ruhsal gelgit dalgası. Türk edebiyatının jenerasyon bağı Zülfü Livaneli, II. Abdülhamid’in tahtını kaybettikten sonra yaşadıklarına odaklanırken, bireyi, toplumu, devleti ve iktidarı sorguluyor.
Selanik sürgünü boyunca Sultan’ın ve maiyetinin özel hekimi olan Tabip Yüzbaşı Atıf Hüseyin Bey’in hatıratından hareketle beden bulan bu tarihi romanda, iktidar kavramına çarpıcı bir bakış açısı sunuluyor.
Öne çıkan üslup
Kaplanın Sırtında, Livaneli’nin edebiyat hayatında değişik bir çıkış. Sultan II. Abdülhamid dönemine bir de aynanın öbür tarafından bakıyor. Bu tahminen çok fazla abartılan Abdülhamid bölümü aksisi niyete karşı bir tepki.
Sürükleyici anlatım
Temelde Sultan Abdülhamid’in hekiminin günlüklerinden yararlanılmış. Tahttan hal edilmiş sürgündeki Sultan’ın perspektifinden sürükleyici bir anlatımla Abdülhamid bilançosu yapılıyor.
Tabii tarihi gerçeklerin müsaadesi ölçüsünde kurgunun getirdiği üslup da dikkat alımlı.
